20 września 2010

Oddano hołd dawnym mieszkańcom Tucholi wyznania mojżeszowego i dokonano odsłonięcia pomnika z okolicznościową tablicą Pamięci byłych mieszkańców Tucholi narodowości żydowskiej zamordowanych przez niemieckiego okupanta jesienią 1939 r. Miejsce nieprzypadkowe, bowiem zlokalizowane obok dawnej synagogi, zburzonej przez hitlerowców we wrześniu 1939 r.

 

 

Idea godnego upamiętnienia tucholskich Żydów powstała w naszym społeczeństwie już w 2002 roku, po raz drugi do tego tematu powrócono we wrześniu 2008 roku. W ramach lekcji historii regionalnej organizowanej przez MBP odbył się wykład dr Jerzego Szwankowskiego pt. Żydzi w Tucholi na przestrzeni dziejów, w spotkaniu uczestniczył Michał Rucki – wiceprzewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku, to wówczas podczas dyskusji padła propozycja aby pamięć o społeczności żydowskiej, dawniej zamieszkującej nasze ziemie, wyryć w kamieniu.

Pomysł ten zaakceptowały władze samorządowe, tym bardziej, że tradycja upamiętniania społeczności, które wpisały się w historię naszego miasta  jest u nas pielęgnowana, dotyczy to np. jeńców i internowanych z lat 1914-1924, dawnych tucholskich ewangelików.

Wkrótce powołano komitet organizacyjny, na czele którego stanął Jan Świerczyński – z-ca burmistrza Tucholi, dr Jerzy Szwankowski – historyk, Kazimierz Kłodziński radny rady miejskiej, Zdzisław Wegner – kombatant, Maria Ollick – Prezes BTK, Michał Rucki – wiceprzewodniczący GWŻ w Gdańsku, Ewa Pilich reprezentująca  MBP, Zbigniew Krajecki z ramienia UM odpowiedzialny za miejsca pamięci.  Prace przygotowawcze trwały 2 lata i jeszcze nie są zakończone, bowiem ostateczny wygląd to miejsce zyska po drugim etapie rewitalizacji starego miasta, dotyczącego min. innego oświetlenia, tablicy pamiątkowej.

Termin odsłonięcia pomnika poświęconego pamięci tucholskiej społeczności żydowskiej, wybrano na pamiątkę uroczystego wprowadzenia Tory do tucholskiej synagogi – 20 IX 1843 r. / w religii chrześcijańskiej jest to odpowiednik poświęcenia - konsekracji kościoła/.

Ceremonii odsłonięcia dokonali: Jan Świerczyński – z-ca burmistrza i Michał Rucki wiceprzewodniczący GWŻ w Gdańsku.

Pomnik wg. projektu dr. Jerzego Szwankowskiego wykonał zakład kamieniarski Grzegorza Kobuza z Raciąża. Wmontowano oryginalne fragmenty macew z dawnego tucholskiego cmentarza żydowskiego, który znajdował się przy ul. Towarowej. Jest to gwiazda Dawida i pozostałości po napisach. Budowę pomnika sfinansowano ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie.

W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz Gminy Tuchola, Starostwa Powiatowego, reprezentanci Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku z jej wiceprzewodniczącym Michałem Ruckim, dyrektorzy placówek kulturalnych i oświatowych, i przedstawiciele tucholskich organizacji politycznych.

W godzinach popołudniowych dotarł do Tucholi Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, który złożył hołd pod pomnikiem, podziękował mieszkańcom  Tucholi, za upamiętnienie w ten sposób społeczność żydowskiej.